Basic HTML Version
7. Ο αντίκτυπος του προγράμματος
στην περιφερειακή ανάπτυξη
Σύμφωνα με μελέτη εμπειρογνωμόνων για τον αντίκτυπο του προγράμματος την περίοδο 2007-
200
, το «Περιφέρειες της Γνώσης» ανταποκρίθηκε σε πραγματικές ανάγκες των ευρωπαϊκών
περιφερειών και συνέβαλε σε στρατηγικές καινοτομίας τόσο σε νέους τομείς με δυναμική για
οικονομική ανάπτυξη, όσο και σε παραδοσιακούς τομείς που αναδιαρθρώνονται λόγων νέων
προκλήσεων. Στα αποτελέσματα των έργων, τα οποία διαφοροποιούνται ανάλογα με την
ωριμότητα κάθε περιφέρειας, καταγράφονται η βελτίωση της διαχείρισης των clusters, η
αναβάθμιση ικανοτήτων/εμπειρογνωμοσύνης της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, η ενίσχυση της
συνεργασίας ερευνητικών οργανισμών και επιχειρήσεων, η μακροπρόθεσμη στρατηγική για
ανταλλαγή τεχνογνωσίας, η εξειδίκευση των περιφερειών σε στρατηγικούς τομείς και η
συγκέντρωση πόρων προς αυτή την κατεύθυνση, κ.λπ.
Τα κύρια εμπόδια που αντιμετώπισαν οι συμμετέχοντες αφορούν την έλλειψη πόρων για τη
διαχείριση των έργων, που σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείχθηκε περισσότερο απαιτητική από
τις αρχικές προβλέψεις, την έλλειψη χρόνου και πόρων για την υλοποίηση των Κοινού Σχεδίου
Δράσης (Joint Action Plan, JAP), την απουσία προκαθορισμένων μετρήσιμων αποτελεσμάτων και
δεικτών, καθώς και θέματα εμπιστευτικότητας μεταξύ των επιχειρήσεων. Εξωτερικοί παράγοντες
που δυσχέραιναν την υλοποίηση των έργων ήταν η οικονομική κρίση και η αβεβαιότητα σε θέματα
μελλοντικού σχεδιασμού και χρηματοδότησης, οι αλλαγές των κυβερνητικών/περιφερειακών
φορέων και η επακόλουθη μεταβολή προτεραιοτήτων, η δυσκολία εξεύρεσης πόρων για τη
χρηματοδότηση του JAP, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε
περιφερειακό επίπεδο.
Όσον αφορά τους ελληνικούς οργανισμούς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα
, αναφέρουν πως
τα έργα συνέβαλαν στη διαμόρφωση της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης της περιφέρειας,
κυρίως μέσω εργαλείων για τον εντοπισμό των δυνατών της σημείων (για παράδειγμα, ανάλυση
SWOT -Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats, αντίστοιχα στα ελληνικά: δυνατά σημεία,
αδύνατα σημεία, ευκαιρίες, απειλές- Τεχνολογική Προοπτική Διερεύνηση, Οδικός Χάρτης για την
Καινοτομία, Κοινό Σχέδιο Δράσης).
Οι Περιφέρειες είχαν τη δυνατότητα να εντοπίσουν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, την κρίσιμη
μάζα τεχνολογικών καινοτομιών, αλλά και τις ανάγκες τελικών τους χρηστών. Ενδεικτικά, το έργο
STINNO έδωσε στην περιφερειακή αρχή την ευκαιρία να χαρτογραφήσει το πλαίσιο διαχείρισης
και αξιοποίησης λημμάτων ελαιοτριβείων και βιομηχανικών, ενός κλάδου με μεγάλη κινητικότητα
στη Δυτική Ελλάδα. Το έργο SWAM συνέβαλε στη διαμόρφωση μιας ρεαλιστικής εικόνας του
τομέα των υδάτινων τεχνολογιών και διαχείρισης υδάτων στη Δυτική Ελλάδα. Η ενδυνάμωση του
συγκεκριμένου WaterTech Cluster ενθάρρυνε τη συνεργασία ερευνητικών/εκπαιδευτικών
ινστιτούτων, επιχειρήσεων και τοπικών αρχών για την αποτελεσματική διαχείριση υδάτων, πεδίο
με ιδιαίτερη σημασία λόγω της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενούς τομέα στη Δυτική Ελλάδα.
Επιπλέον, το «Περιφέρειες της Γνώσης» οδήγησε σε σταθερές ευρωπαϊκές συνεργασίες, αλλά και
σε νέες προτάσεις και έργα με χρηματοδότηση από το 7
ο
Πρόγραμμα Πλαίσιο, το Πρόγραμμα
Πλαίσιο για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτομία (π.χ. ECO-Innovation) και τα Διαρθρωτικά
Ταμεία (π.χ. South-East Europe, MED programme-European Territorial Cooperation 2007-2013,
INTERREG).
Όσον αφορά τη συνεργασία των οργανισμών της τριπλής έλικας, οι συμμετέχοντες υπογραμμίζουν
πως τα έργα αποτέλεσαν μοναδική ευκαιρία για ουσιαστική συνεργασία σε τοπικό επίπεδο, τόσο
εντός όσο και εκτός του cluster. Για παράδειγμα, με αφορμή το έργο BIOCLUS και την ενεργειακή
αξιοποίηση της βιομάζας, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και το ΕΚΕΤΑ ξεκίνησαν
40
Assessment of the impact of the Regions of Knowledge” programme, technopolis group, April 2011:
41
Οι πληροφορίες συγκεντρώθηκαν από την επικοινωνία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης με τους οργανισμούς που
συμμετείχαν στα έργα: Επιμελητήριο Ηρακλείου (Γεωργία Παπαδάκη), Τεχνολογικό Πάρκο Πατρών (Ευάγγελος Γ.
Παπαδάκης), Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας/Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης (Αρτεμης Σαϊτάκης), APINTECH LTD (Δρ Νίκος
Σακκάς), Euroconsultants SA (Νίκος Γιαννουλίδης), Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (Γιάννης Φάλλας).
48