συνεργασίες με τη ΔΕΗ Α.Ε., τοπικές επιχειρήσεις ξύλου, συνεταιρισμούς φρούτων, κ.λπ. οι οποίοι
δεν συμμετείχαν στο cluster. Παράλληλα, η δικτύωση με αντίστοιχους οργανισμούς στο εξωτερικό,
οδήγησε σε νέα γνώση και συνέργειες για ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας.
Καινοτόμα αποτελέσματα ελληνικών οργανισμών παρουσιάστηκαν σε διεθνή συνέδρια, ενώ
επιχειρήσεις ξεκίνησαν συνεργασίες αναγνωρίζοντας τα οφέλη των clusters και υπερβαίνοντας την
επιφυλακτικότητα και τον φόβο του ανταγωνισμού με άλλες επιχειρήσεις. Διοργανώθηκαν
συναντήσεις εργασίας και σεμινάρια για ανταλλαγή καλών πρακτικών. Αξίζει να σημειωθεί πως
μέλος του WaterTech Cluster (έργο SWAM) και, συγκεκριμένα, ο Καθηγητής Δημήτριος Βαγενάς,
βραβεύτηκε στον 1
ο
Διαγωνισμό του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων και της Eurobank «Η
Ελλάδα Καινοτομεί!» για την ανάπτυξη ενός βιολογικού φίλτρου νερού το οποίο, με ελάχιστο
κόστος κατασκευής και ελάχιστη συντήρηση, μπορεί να προσφέρει καθαρό, πόσιμο νερό σε χωριά
και πόλεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα με το νερό του δικτύου της περιοχής τους.
Σε επίπεδο πολιτικής, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα clusters συνέβαλαν σε προτάσεις για την
αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο του έργου STINNO,
διαμορφώθηκαν προτάσεις για αυστηρότερους ελεγκτικούς μηχανισμούς σχετικά με τη διαχείριση
των αποβλήτων ελαιουργείων και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στις παραγωγικές διαδικασίες
για την ορθή αξιοποίησή τους με στόχο την προστασία των υδάτων και τους εδάφους. Στην
περίπτωση του BIOCLUS, η συνεργασία ερευνητικών, επιχειρηματικών οργανισμών και
τοπικών/περιφερειακών αρχών οδήγησε σε εξελίξεις για την ανάπτυξη του cluster Βιοενέργειας
στη Δυτική Μακεδονία.
Κάποιοι συμμετέχοντες ανέφεραν την οικονομική κρίση ως ανασταλτικό παράγοντα για την
περαιτέρω αξιοποίηση των αποτελεσμάτων των clusters. Ενδεικτικά, το έργο REG CON δεν
πρόλαβε να δώσει την αναμενόμενη κατεύθυνση στον κατασκευαστικό τομέα στην Κρήτη, καθώς η
καθίζηση του συγκεκριμένου τομέα ήταν από τις πρώτες συνέπειες της οικονομικής κρίσης της
χώρας.
49