Basic HTML Version
Το πρόγραμμα «Περιφέρειες της Γνώσης»
1. Τοπρόγραμμα
«Περιφέρειες της Γνώσης»
1.1.
Στόχος & Δομή
Το πρόγραμμα «Περιφέρειες της Γνώσης (Regions of Knowledge, REGIONS/RoK)» στοχεύει στην
ενίσχυση των περιφερειών της Ευρώπης μέσω «συσπειρώσεων με γνώμονα την έρευνα
(research-driven-clusters)» που συνδέουν ερευνητικούς οργανισμούς, επιχειρήσεις και φορείς
τοπικής αυτοδιοίκησης, από την ίδια γεωγραφική περιφέρεια, σε κοινές δράσεις για οικονομική και
κοινωνική ανάπτυξη. Το καινοτόμο πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά στο 6
ο
Πρόγραμμα Πλαίσιο για
την Έρευνα της ΕΕ
και, στη συνέχεια, εντάχθηκε στο Ειδικό Πρόγραμμα ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ του 7
ου
Προγράμματος Πλαίσιο, με προϋπολογισμό 126 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2007-2013.
Το «Περιφέρειες της Γνώσης» αποτελεί αρμοδιότητα του τμήματος «Περιφερειακή Διάσταση της
Καινοτομίας» της Γενικής Διεύθυνσης «Έρευνα και Καινοτομία» της ΕΕ. Το «περιφερειακό»
πρόγραμμα (Regional) του 7
ου
ΠΠ περιλαμβάνει επίσης το «Ερευνητικό Δυναμικό», το οποίο
ενισχύει τους άριστους ερευνητικούς οργανισμούς που εδρεύουν σε περιφέρειες σύγκλισης ή/και
άκρως απόκεντρες περιφέρειες της Ευρώπης.
Το πρόγραμμα ενσωματώνει την έρευνα και την καινοτομία στη στρατηγική για την περιφερειακή
ανάπτυξη, προωθεί τη διακρατική συνεργασία ερευνητικών clusters και υποστηρίζει τον
συντονισμό πρωτοβουλιών και την κινητοποίηση εθνικών/ευρωπαϊκών κεφαλαίων για πεδία με
ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την Περιφέρεια (Διαρθρωτικά Ταμεία, 7ο ΠΠ, Πρόγραμμα Πλαίσιο
για την Καινοτομία και την Ανταγωνιστικότητα).
Συγκεκριμένα, χρηματοδοτεί ερευνητικά clusters που βασίζονται στη δομή της «τριπλής έλικας
(triple helix)», δηλαδή clusters που περιλαμβάνουν τουλάχιστον έναν ερευνητικό οργανισμό
(Πανεπιστήμιο, ερευνητικό κέντρο, κ.λπ.), μία επιχείρηση (μικρομεσαία ή μεγάλη) και έναν φορέα
τοπικής αυτοδιοίκησης (δήμος, περιφέρεια, κ.ά.). Οι τρεις αυτοί φορείς θα πρέπει να είναι
εγκατεστημένοι στην ίδια γεωγραφική περιφέρεια κα να διαθέτουν είτε αυτόνομη νομική οντότητα
ως cluster, είτε τεκμηριωμένη συνεργασία. Επιπλέον των τριών αυτών οργανισμών, το cluster
μπορεί να συμπεριλάβει και άλλους φορείς, όπως επιμελητήρια, τράπεζες, εταιρείες συμβούλων,
συμβούλους μεταφοράς τεχνολογίας, κ.ά. που συνδράμουν στις κοινές δράσεις για την
περιφερειακή ανάπτυξη. Σημειώνεται πως, την περίοδο 2009-2011, συντονιστής του έργου είναι
υποχρεωτικά είτε ένα cluster με ανεξάρτητη νομική οντότητα, είτε ένας φορέας τοπικής
αυτοδιοίκησης.
Την περίοδο 2007-2012, το πρόγραμμα έχει χρηματοδοτήσει δύο τύπους έργων:
α)
συνεργασίες μεταξύ δυναμικών clusters από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες:
χρηματοδοτούνται τεχνολογικές διαγνώσεις, οικονομικές αναλύσεις, μελέτες σε θέματα ερευνητικής
και περιφερειακής ανάπτυξης, συγκριτική αξιολόγηση, κ.λπ. Σε δεύτερο στάδιο, συγκροτείται Κοινό
Σχέδιο Δράσης και οικονομικός προγραμματισμός για την υλοποίησή του, ενώ πραγματοποιούνται
εκδηλώσεις, συναντήσεις για ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ των clusters, δράσεις για την
καθοδήγηση λιγότερο έμπειρων clusters, κ.λπ.
β)
πρωτοβουλίες για την ανάδειξη νέων clusters σε εθνικό επίπεδο
: χρηματοδοτούνται μελέτες για
τηn περιφερειακή οικονομία, αναλύσεις για την περιφερειακή στρατηγική για την έρευνα,
διοργάνωση συνεδρίων, κ.λπ.
Το θεματικό πεδίο των clusters διαφοροποιείται ανά έτος: Έρευνα και μικρομεσαίες επιχειρήσεις &
Αγροτική οικονομία (2007), Ερευνητικές υποδομές & Μείωση των εκπομπών διοξειδίου του
άνθρακα (2008), Βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών πόρων (2009), Υγεία (2010), Μεταφορές
(2011), Ψηφιακή ατζέντα και Αποτελεσματική χρήση πόρων (2012-2013). Η θεματολογία της
κοινής προκήρυξης για τα έτη 2012-2013 συνδέεται με τις πρωτοβουλίες της Ευρώπης 2020
(Europe 2020 flagship initiatives).
1
Το πιλοτικό πρόγραμμα ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Αύγουστο του 2003.
Ανακοινώθηκαν δύο προκηρύξεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Υποστήριξη της συνεκτικής ανάπτυξης
πολιτικών» του 6
ου
Προγράμματος Πλαίσιο για την Έρευνα της ΕΕ.
2
Ανακοινώθηκαν δύο προκηρύξεις την περίοδο 2007-2008 (FP7-REGIONS-2007-2 & FP7-REGIONS-2008-2).
6