Συγκεντρωτικά στοιχεία για το πρόγραμμα και τις ελληνικές επιδόσεις
13
2.1.
Η συμμετοχή από Ελλάδα & Ευρώπη
Ο συνολικός αριθμός των προτάσεων που υποβλήθηκαν στο πρόγραμμα «Ερευνητικό Δυναμικό»
(κύρια προκήρυξη REGPOT-1) ανέρχεται σε 1.879. Το διάγραμμα 1 απεικονίζει τη μεταβολή του
αριθμού των υποβολών από την Ελλάδα και όλη την Ευρώπη ανά προκήρυξη.
Διάγραμμα 1:
Αριθμός προτάσεων που υποβλήθηκαν από Ελλάδα & Ευρώπη
Ο αριθμός των προτάσεων που υποβλήθηκαν παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές ανά προκήρυξη.
Η ραγδαία αύξηση 84% από την πρώτη στη δεύτερη προκήρυξη ερμηνεύεται εν μέρει από το
γεγονός ότι η πρώτη προκήρυξη (2007) συνέπεσε με την ανακοίνωση του συνόλου των
προκηρύξεων του 7
ου
ΠΠ. Το «Ερευνητικό Δυναμικό», ως νέο πρόγραμμα με μικρό
προϋπολογισμό, συγκριτικά με τα υπόλοιπα προγράμματα του 7
ου
ΠΠ, και έντονο
προσανατολισμό στην περιφερειακή ανάπτυξη, δεν προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ερευνητικών
ομάδων που επέλεξαν να ανταγωνιστούν σε αμιγώς επιστημονικά προγράμματα, τα οποία
γνώριζαν από προηγούμενα Προγράμματα Πλαίσιο.
Η συμμετοχή στη δεύτερη προκήρυξη αυξήθηκε σημαντικά, καθώς η ερευνητική κοινότητα
ενημερώθηκε για τους στόχους του προγράμματος, την απλή δομή του, τις αυξημένες επενδύσεις
σε ανθρώπινο δυναμικό και επιστημονικό εξοπλισμό, αλλά και την αξιολόγηση με βάση την
αριστεία. Η δημοσιότητα των πρώτων χρηματοδοτημένων έργων συνέβαλε επίσης στην αύξηση
των συμμετεχόντων.
Σημειώνεται πως το «Ερευνητικό Δυναμικό» χαρακτηρίζεται συχνά ως το «πρόγραμμα αριστείας»
για τις περιφέρειες σύγκλισης και τις άκρως απόκεντρες περιφέρειες της Ευρώπης, σε αναλογία με
το Ειδικό Πρόγραμμα «Ιδέες» που επιβραβεύει την αριστεία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στο σημείο
αυτό, ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντίστροφη εξέλιξη των δύο πρώτων προκηρύξεων του Ειδικού
Προγράμματος «Ιδέες» (μείωση της συμμετοχής κατά 73% και 27% στις προκηρύξεις για νέους και
έμπειρους ερευνητές). Πράγματι, λόγω του αυξημένου ανταγωνισμού στο Ειδικό Πρόγραμμα
«Ιδέες», αρκετοί ερευνητές από επιλέξιμες περιφέρειες έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στο
«Ερευνητικό Δυναμικό», που παρείχε εξίσου σημαντική χρηματοδότηση σε έναν μόνο οργανισμό
που αξιολογείται ως άριστος.
Το 2009 παρουσιάζεται μείωση 34% των προτάσεων που υποβλήθηκαν και το 2010 περαιτέρω
μείωση κατά 18%. Τρεις λόγοι που συνέβαλαν στο γεγονός αυτό είναι οι αλλαγές στη δομή του
προγράμματος, η έμφαση στο κριτήριο της αριστείας και ο έντονος ανταγωνισμός. Συγκεκριμένα,
το 2009, εισάγεται η προϋπόθεση των «δέκα μόνιμων ερευνητών» στις επιλέξιμες ομάδες, ενώ ο
μέγιστος προϋπολογισμός ανά έργο αυξάνεται από 1 σε 4 εκατ. ευρώ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα
την υποβολή λιγότερων προτάσεων από μεγαλύτερες ερευνητικές ομάδες. Επιπλέον, τα
αποτελέσματα των προκηρύξεων των πρώτων χρόνων κατέστησαν σαφές ότι το πρόγραμμα
απευθύνεται σε οργανισμούς με τεκμηριωμένη αριστεία και δυναμικό για διεθνή ανάπτυξη,
αποθαρρύνοντας υποβολές/ επανυποβολές από νεοσύστατους ερευνητικούς οργανισμούς που
διεκδικούσαν τη χρηματοδότηση με βασικό επιχείρημα τη δυσμενή γεωγραφική τους θέση. Ένας
ακόμα λόγος για τη μείωση της υποβολής των προτάσεων είναι ο αυξημένος ανταγωνισμός και το
χαμηλό ποσοστό επιτυχίας.